Herkese öncelikle merhabalar diyorum. Artık adalet medya okuyucularıyla sık sık görüşeceğiz. Bildiğini üzere son zamanlarda değişen toplum yapımızla ceza muhakememiz de yeni reformlara ihtiyaç duymuştur. Bu yeni gelişmeler karşısında yasa koyucuda günün şartlarına uygun reformlar geliştirerek ceza hukukumuz da  yargılamanın ivedi bir biçimde tamamlanmasını amaçlayarak reformlar geliştirmiştir. Yeni  yargı reformumuz ceza muhakemesi konusunda neler getirdi, neler kazandırdı  bize öncelikle bunları ele alalım.

İlk olarak ön ödeme usulünü inceleyelim. Sadece adli para cezası yaptırımını içeren suçlar önödemeye tabidir. Kanundaki cezasının üst sınırı 6 ayı geçmeyen tüm suçlar önödemeye tabidir. Bu durumlarda  failin on gün içinde talep etmesi halinde birer ay ara ile üç eşit taksitte ödenmesine Cumhuriyet savcısı tarafından karar verilir ve ön ödemenin gerçekleşmesiyle kamu davasının açılmamış olur.

Bir diğer düzenleme ise tutukluluk sürelerinde yeni yargı reformu ile artık ağır ceza mahkemesinin görev alanına girmeyen suçlarda tutukluluk süresi altı ayı, ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren suçlarda ise bir yılı geçememektedir. Ancak, devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar, devlet sırlarına karşı suçlar ve casusluk suçları ile Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlar ve toplu işlenen suçlar bakımından bu süre  en çok bir yıl altı ay olup gerekçesi de gösterilerek altı ay daha uzatılabilecektir.

Yeni yargı reformumuzla gelen bir usül de seri muhakeme usulüdür.

Seri muhakeme usulünün uygulanabileceği suçlar

• Hakkı olmayan yere tecavüz
• Genel güvenliği kasten tehlikeye sokma
• Trafik güvenliğini tehlikeye sokma
• Mühür bozma
• Kumar oynanması için yer ve imkan sağlama
• Gürültüye neden olma
• Parada sahtecilik
• Başkasına ait kimlik veya kimlik bilgilerini kullanma
• Silahlar ve bıçaklar ile diğer aletler hakkında kanunun 13 üncü maddesinin birinci, üçüncü ve beşinci fıkraları ile 15 inci maddesinin birinci, ikinci ve üçüncü fıkrasında belirtilen suçlar
• Orman kanununun 93 üncü maddesinin birinci fıkrasında belirtilen suçlar
• Kooperatifler kanunun ek 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde belirtilen suçlar

Bu suç tiplerinde Cumhuriyet savcısı şüpheliyi seri muhakeme usulü hakkında bilgilendirir. Seri muhakeme usulü şüpheliye müdafi huzurunda teklif edilir ve kabul etmesi halinde bu usul uygulanır.

Cumhuriyet savcısı bu usulde kanuni tanımda öngörülen cezanın alt ve üst sınırı arasında tespit edeceği temel cezadan yarı oranda indirim uygulamak suretiyle bir yaptırım belirler.

Sonuç olarak Cumhuriyet savcısının belirtmiş olduğu hapis cezası koşulların bulunması halinde seçenek yaptırımlara çevrilebilir veya 51. Madde gereği ceza ertelenebilir. Seri muhakeme usulünün uygulanması ayrıca güvenlik tedbirlerine ilişkin hükümlerin uygulanmasına da engel teşkil etmemektedir.

Seri muhakeme usulünün uygulanmayacağı haller

• Suçun iştirak halinde işlenmesi durumunda şüphelilerden birinin bu usulün uygulanmasını kabul etmemesi halinde
• Seri muhakeme usulü yaş küçüklüğü, akıl hastalığı ile sağır ve dilsizlik hallerinde uygulanmaz

Bir yenilikte daha önce temyize gidilemeyip ancak artık temyiz edilebilecek suçlar bakımından gelmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi Ceza Dairesi kararlarından artık temyize konu olabilecek suçlar

–Hakaret

–Halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit

–Suç işlemeye tahrik

–Suçu ve Suçluyu övme

–Halkı askerlikten soğutma

–Silahlı örgüt

–Toplantı ve Gösteri yürüyüşleri

–Kanunlara uymamaya tahrik

–Cumhurbaşkanına hakaret

–Devletin egemenlik ve alametlerini aşağılama

–Halkı kin ve düşmanlığa tahrik ve aşağılama

–Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, Devletin kurum ve organlarını aşağılama

Ahmet Kadir ALPARSLAN