Hukuk;
adalete yönelmiş toplumsal yaşam düzenidir.

Hukukun amacı, toplumsal yaşamda düzeni adaletle sağlamaktır. Hukukun amacı,
adil hakimlerle kaim olacaktır.

Felsefe;
bilgiyi sevmek ve
ona ulaşmak için
düşünmeyi, araştırmayı, soru sormayı ve sorgulamayı öğrenmektir.
Felsefede sorular cevaplardan önce gelir, soru sormak sorgulamak felsefenin temelidir.
Soru sormak, öğrenmenin anahtarıdır. Soran, sorgulayan ve araştıran, bilgiye giden yolu muhakkak bulur.

Hakim, gerçek bilginin peşindedir.
Önündeki dosyada doğru ile yanlışı, haklı ile haksızı ayırt eder.
Önyargılarından arınarak, gerçek bilginin izini sürer.
Adalet, arı duru gerçeklik üzerine inşa edilen eşsiz bir değerdir.

Sosyoloji, umran ilmidir.
Sosyoloji;
estetik ve bilgiyle bir medeniyet inşası,
toplumu imar ve bayındır etme yolculuğudur.
Hâkim verdiği kararla hukuku uygulayarak adaleti sağlar. Uyuşmazlıkları çözerek toplumsal yaşam düzenini temin eder.
Sosyolojinin amacı ise, toplumu değerler üzerinde inşa etmek; estetik, imar ve bilgiyle toplumsal yaşamı bayındır etmektir.
Adaletin sağlandığı toplumlar bayındır olur ve umrana erişir.
Adalet, denge, düzen ve intizam demektir. Sosyolojinin amacı olan toplumsal yaşam düzeninin inşası hukukun uygulanması ve adaletin sağlanmasıyla kaim olacaktır.

Hâkim soru sormalı, sorgulamalı, şüpheci olmalı, araştırmalı, gerçeğin izini sürmeli ve bütün önyargılarından arınıp sadece gerçeğe talip olmalı.
Hakimin kararıyla tesis ettiği adalet, arı duru gerçeklik üzerine inşa edilir.
Gerçeğin izini süren hakikat yolcusu, hikmet arayıcısı hâkim, bunu araştırarak, sorup soruşturarak ve sorgulayarak bulacaktır.

Tesis ettiği kararıyla adalet yüce değerini temsil eden ve uyuşmazlıkları çözerek toplumsal barışı sağlayan hâkim, sosyolojinin rehberliğinde önündeki dosyaya can suyu katar.

Ezcümle hakim;
felsefe ve sosyolojinin ilhamıyla adalet değerinin yüce anlamını keşfetmeli,
önündeki dosyaya insan ruhunu ve nefesini üfleyerek adaleti sağlamalı,
kararlarıyla adil bir toplumsal yaşam düzeni
inşa etmelidir.

Hakim Mehmet Aykut Cihangir