Göçmen kaçakçılığı suçunu geçmişe doğru incelediğimizde bu suç tipinin TCK  765 sayılı kanunun ilk halinde bulunmadığını daha sonra 5237 sayılı TCK’nın yürürlüğe girmesi ile 79.maddesinde 4 bent halinde düzenlenerek hukukumuzda yerini aldığını görmekteyiz.

Göçmen kaçakçılığı suçunun oluşturulması ile korunmak istenen hukuki değere baktığımızda göçmenlerin vücut bütünlüklerini, onurunu ve mal varlığını korumaya yönelik olduğu görülmektedir. Göçmenler yasa dışı geçiş için suçun failine belirli ücretler ödeyerek ve çaresizliklerinden yararlanılarak maddi yönden sömürülmektedir. Kamu düzeni bakımından ise kaçak yollarla ülkeye girmiş olan göçmenler ucuz iş gücü yaratma durumu oluşturmakta ve bu noktada da serbest piyasa ekonomisi bozularak ülkede ekonomik denge politikasına etki etmektedirler.

SUÇUN UNSURLARI

Tipiklik

Göçmen kaçakçılığı suçu, tipiklik unsuru açısından soyut bir tehlike suçu niteliğinde olduğu görülmektedir.  5237 sayılı Tck 79. Madde de belirtilmekte olan hareketlerden herhangi birisinin yapılması durumunda herhangi bir zararın meydana gelmiş olması aranmamaktadır. Bu nedenle bu suç tipi bir zarar suçu niteliğinde bulunmamaktadır. Yasa dışı yollarla herhangi bir yabancının ülkeye sokulması veya ülkede kalmasına olanak sağlaması yada bir Türk vatandaşının veya yabancının yurt dışına çıkarılması ve buna aracılık edilmesi bu suç  tipinin oluşması için yeterli bulunmaktadır.

Suçun MADDİ unsurları

Göçmen kaçakçılığı suçunu ceza kanunumuz kapsamında incelediğimizde faile özgü bir durum aramamıştır. Bu suçun faili herkes olabilmektedir. Bu suç tipi tüzel bir kişilik altında işlenmesi durumunda ise TCK 60.madde de öngörülen güvenlik tedbirleri uygulanmaktadır.

Suçu mağdur yönünden ele aldığımızda, suçun mağdurunun göçmenler ve toplumu meydana getirmekte olan herkes olduğu görülmektedir. Mağdur bakımından da ayrı bir özellik belirtilmemektedir.

Bu suç tipinde, suçun faili ile mağduru aynı olamamaktadır. Bu nedenle  mağdurların göçmen kaçakçılığı suçundan cezalandırılabilmeleri mümkün değildir.

Suçun konusu

Bu suçun konusunu göçmenler ve göçmenlerin mal varlığı değerleri oluşturmaktadır.

Hareket

TCK madde 79 da belirtilen göçmen kaçakçılığı suçunun seçimlik hareketli bir suç tipidir. Üç tip hareket belirtilmektedir. Bu hareketlerden birisinin gerçekleştirilmesi suçun oluşumu için yeterlidir. Ancak şunu da belirtmek gerekir ki üç hareketinde gerçekleştirilmesi durumunda da tek bir göçmen kaçakçılığı suçu oluşmaktadır. Seçimlik hareketli bir suç olmasından dolayı suçun bağlı hareketli olduğunu görmekteyiz. TCK 79. Madde de belirtilen hareketlerin dışında bir hareketle suç işlenememektedir. Suç tipini icrai ve ihmali hareket noktasında ise her iki yolda suçun tipikliğine uygundur. Hem icrai ve ihmali olarak işlenebilmektedir.

Suçun nitelikli halleri

Suç tipinin nitelikli hallerini ise suçun mağdurun hayatı bakımından bir tehlike oluşturması,  suçun mağdurlarının onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılması ve suçun bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi oluşturmaktadır.

Suçun MANEVİ unsurları

Göçmen kaçakçılığı suçu, kasten işlenebilen bir suç tipini oluşturmaktadır. Suçun taksirli hali bulunmamaktadır o nedenle taksirle işlenemez.

Suçun kast unsuru yanında fail bir saik ile hareket etmelidir. Bu saik TCK’da “doğrudan doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek” olarak belirtilmiştir.

Kusur

Ceza kanunumuz da kusur yeteneği bakımından uygulama alanı bulan yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik, alkol ve uyuşturucu etkisi altında olma ve geçici nedenler göçmen kaçakçılığı kapsamında da uygulama alanı bulmaktadır.

Teşebbüs

Göçmen kaçakçılığı suçu bir hareket suçu olmasından dolayı teşebbüs aşamasında kalması pek mümkün değildir. Ancak icrai hareketlerin bölünebilir olduğu durumlarda suçu elinde olmayan sebeplerle tamamlayamamış ise suçun teşebbüs aşamasında kaldığından söz edilebilmektedir.

İştirak

Bu suç tipinde de diğer suç tiplerinde olduğu gibi genel hükümlere tabidir. Suça herkes iştirak edebilir. İştirake elverişli bir suç tipidir. Genellikle de örgüt faaliyeti çerçevesinde gerçekleştirilmektedir.

Göçmen kaçakçılığı suçunda Yaptırım

Göçmen kaçakçılığı suçunun ceza kanunumuzda temel hali bakımından yaptırımı bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası olarak belirtilmektedir. Suç tipinde ayrıca adli para cezası yaptırımı da bulunmaktadır. Adli para cezası yaptırımını uygulamayı gerektiren durumlarda ise bu para cezası on bin güne kadar olmaktadır.

Suçun mağdurların hayatı bakımından bir tehlike oluşturması veya mağdurların onur kırıcı bir muameleye maruz bırakılarak işlenmesi şeklindeki nitelikli hâli olması durumunda, cezalar yarısından üçte ikisine kadar artırılmaktadır.

Bu suç tipinin diğer nitelikli hali olan, bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde ise verilecek cezalar yarı oranında artırılmaktadır.

Göçmen kaçakçılığı suçunda aynı zamanda müsadere hükümleri de uygulama alanı bulmaktadır.

Av. Ahmet Kadir ALPARSLAN