Nöbetçi Eczaneler
Gerek bir çevre felaketinin ardından açılan tazminat davaları, gerekse teknoloji ya da finans devlerinin rekabet ve tüketici yasalarını ihlal ettiği iddialarla gündeme gelen yargı süreçleri, yalnızca mahkeme salonlarında değil, kamuoyunun vicdanında da geniş yankı bulmuştur. Bu davalar, hem hukuk sistemlerinin sınırlarını zorlamış hem de yeni yasal düzenlemelerin önünü açmıştır. İşte Dünya Hukuk Tarihinin en pahalı davaları…
1. Tütün Anlaşması Davası – (1998, ABD)
Tüketici ve Ticaret Hukuku
Dava Değeri: Yaklaşık 206 milyar dolar – Tobacco Master Settlement Agreement
Amerika’daki 46 eyalet, büyük tütün şirketlerine karşı, sigaranın sağlık üzerindeki zararlarını bilerek gizledikleri gerekçesiyle dava açtı. Bu davanın sonucunda şirketler, 25 yıl boyunca toplamda yaklaşık 206 milyar dolar ödeme yapmayı kabul etti. Bu, ABD tarihinin en büyük tazminat anlaşması olup, halk sağlığı ve ürün sorumluluğu konusunda hukuk tarihine geçti.
2. BP Deepwater Horizon Petrol Sızıntısı Davası (2010, ABD)
Çevre Hukuku ve Ceza Hukuku
Dava Değeri: Yaklaşık 65 milyar dolar (cezalar, temizlik ve tazminat dahil)
BP, Meksika Körfezi’nde meydana gelen ve çevre tarihinin en büyük felaketlerinden biri olan petrol sızıntısı nedeniyle, ABD hükümeti, balıkçılar, çevreciler ve binlerce birey tarafından dava edildi. Şirket, temizlik, cezalar ve tazminatlar dahil olmak üzere toplamda 65 milyar doları aşan bir maliyetle karşı karşıya kaldı. Bu dava, çevre hukuku alanında küresel bir örnek teşkil etti.
3. Apple v. Samsung Patent Savaşları (2011–2018, ABD ve Küresel)
Fikri Mülkiyet Hukuku (Patent Hukuku)
Dava Değeri: Tazminat talepleri toplamda 2 milyar doların üzerine çıktı
Apple, Samsung’u iPhone’a ait donanım ve yazılım tasarımlarını kopyalamakla suçlayarak birçok ülkede dava açtı. Toplam tazminat talepleri 2 milyar doların üzerine çıktı ve bazı mahkemelerde Apple lehine karar verildi. Bu dava, teknoloji devleri arasındaki rekabetin yargıya taşındığı en büyük küresel patent savaşlarından biri oldu.
4. Enron Skandalı Davaları (2001 sonrası, ABD)
Şirketler Hukuku ve Finansal Dolandırıcılık
Dava Değeri: Yatırımcılar ve çalışanlar tarafından açılan davalarla 74 milyar dolar değerinde zarar bildirildi.
Enron’un muhasebe kayıtlarında yaptığı dev finansal manipülasyonların ortaya çıkmasının ardından, yatırımcılar ve çalışanlar şirkete karşı çok sayıda dava açtı. Bu süreçte, şirketin toplam yatırımcı zararı 74 milyar dolar olarak kayıtlara geçti. Skandal, ABD’de kurumsal şeffaflık ve finans hukuku alanında büyük yasal reformlara neden oldu.
5. Volkswagen Emisyon Skandalı (Dieselgate – 2015 sonrası, Almanya / ABD / Dünya genelinde)
Tüketici Hukuku, Çevre Hukuku ve Ceza Hukuku
Dava Değeri: Toplam maliyet (cezalar, tazminatlar, geri alımlar): 30 milyar doların üzerinde
Volkswagen’in dizel araçlardaki emisyon testlerini manipüle ettiği ortaya çıkınca, şirket hem tüketiciler hem de devlet kurumları tarafından dava edildi. Yalnızca ABD’de açılan davalar sonucunda VW, ceza, tazminat ve geri alım programları dahil olmak üzere 30 milyar dolardan fazla ödeme yaptı. Bu dava, otomotiv sektöründe çevre ve tüketici hakları uygulamalarını derinden etkiledi.
6. Exxon Valdez Petrol Sızıntısı Davası (1989, ABD)
Çevre Hukuku ve Tazminat Hukuku
Dava Değeri: Başlangıçta 5 milyar dolar, nihai tazminat 507 milyon dolar
Alaska açıklarında yaşanan Exxon Valdez kazası, 41 milyon litre petrolün doğaya karışmasına neden oldu ve büyük çevresel yıkım yarattı. Şirket, ilk etapta 5 milyar dolarlık tazminata çarptırıldı, ancak bu karar temyiz sürecinde 507 milyon dolara düşürüldü. Bu dava, çevre davalarının ne kadar uzun ve karmaşık olabileceğini gösteren çarpıcı bir örnek oldu.
7. Microsoft Antitröst Davası (1998, ABD)
Rekabet Hukuku
Dava Değeri: Doğrudan tazminat yok, ama dolaylı etkisiyle milyarlarca dolarlık kayıp
ABD Adalet Bakanlığı, Microsoft’un internet tarayıcısı ve işletim sistemi pazarındaki tekelci uygulamalarını yargıya taşıdı. Şirket, rakiplerini dışlamakla suçlandı ve iş yapma biçimini değiştirmeye zorlandı. Doğrudan bir tazminat ödemesi yapılmasa da dava Microsoft’un piyasa değerinde milyarlarca dolarlık düşüşe neden oldu. Bu dava, teknoloji sektöründeki antitröst uygulamaları için temel teşkil etti.
8. Bank of America Mortgage Davaları (2008 sonrası, ABD)
Tüketici ve Finans Hukuku
Dava Değeri: 70 milyar dolar üzerinde ceza ve uzlaşma ödemesi
2008 küresel finansal krizinden sonra, riskli mortgage kredilerinin paketlenip satılması sürecinde Bank of America dahil birçok finans kuruluşu suçlandı. Banka, hükümetle yaptığı uzlaşmalar ve açılan davalar sonucu toplamda 70 milyar dolardan fazla ceza ve tazminat ödemesi gerçekleştirdi. Bu dava, finans sektöründe risk yönetimi ve etik sorumluluklar konusunda reformlara zemin hazırladı.
9. Intel Antitröst Davası (2009, Avrupa Birliği)
Rekabet Hukuku
Dava Değeri: 1.06 milyar euro (yaklaşık 1.45 milyar dolar) ceza
Avrupa Komisyonu, Intel’i rekabeti engelleyici uygulamalarla suçlayarak 1.06 milyar euro (yaklaşık 1.45 milyar dolar) para cezası verdi. Şirketin rakibi AMD’yi pazardan dışlamak için büyük müşterilere yasa dışı indirimler sunduğu belirlendi. Bu dava, Avrupa’da teknoloji şirketlerine yönelik en büyük antitröst yaptırımlardan biri oldu.
10. Equifax Veri İhlali Davası (2017, ABD)
Veri Koruma ve Tüketici Hukuku
Dava Değeri: 700 milyon doların üzerinde uzlaşma
Kredi raporlama şirketi Equifax, 147 milyon Amerikalının kişisel bilgilerinin sızdırılması sonucu ciddi bir güvenlik skandalı yaşadı. Şirket, veri ihlali nedeniyle açılan toplu davalar sonucunda 700 milyon dolarlık bir uzlaşma ödemeyi kabul etti. Bu dava, veri güvenliği, kişisel mahremiyet ve tüketici hakları açısından kritik bir örnek olarak kayıtlara geçti.
Avrupa’nın Hukuk Tarihinde öne çıkan ve geniş yankı uyandırmış en meşhur davalara ulaşmak için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz…